بقایای آنچه به عنوان جاینام باستانی تموکّن در متون هخامنشی میشناسیم، در شهرستان دشتستان استان بوشهر و در نزدیکی شهر برازجان شناسایی شده است. نویسنده متن حاضر، به تازگی، در مقالهای، نشان داده است که این محوطههای باستانی مربوط به شهری است که مانند پاسارگاد و پارسه به روش «شهرسازی پراکنده» هخامنشی ساخته شده است ( Matin 2020). تموکّن در نزدیکی خلیج فارس و در انتهای راهی بوده که دریای خزر را به خلیج فارس متصل میکرده است. منطقۀ پارسه یا فارس هخامنشی علاوه بر استان فارس امروزی قسمتهایی از استانهای اصفهان، یزد، کرمان، بوشهر و خوزستان را نیز شامل میشده است. در واقع تموکّن یکی از «اقامتگاه سلطنتی» و یا مراکز شاهنشاهی واقع در فارس هخامنشی است که نقش مرکز زیرساتراپ یا زیراستان را داشتهاند. این مراکز شاهنشاهی، دارای سیستم اداری، نظامی و اقتصادی و نهادهای دیگر مانند خزانه و بایگانی بودند که طریق آنها منطقۀ تحت نظارت خود را اداره میکردند. مطالعات جدید باستان شناسی تأیید میکنند که سواحل جنوبی خلیج فارس نیز قسمتی از قلمرو هخامنشیان بوده اند و پارسیان تمام خلیج فارس را کنترل میکردند. «اقامتگاه سلطنتی» تموکّن در فاصله ۴۰ کیلومتری خلیج فارس قرار داشته، از طریق یک کانال آب به این خلیج مرتبط بوده و حداقل بخشی از خلیج فارس بخشی از قلمرو تحت کنترل این شهر بوده است. در این مقاله، با در نظر گرفتن منابع ذکر شده، نقش احتمالی تموکّن در کنترل و اداره راه های آبی خلیج فارس در دوره هخامنشی بررسی میشود.
Matin, E. (2024). Tamukkan: yek “eqâmatgâh-e saltanati” barây-e edâreh-ye xalij-e Fârs dar doreh-ye Haxâmaneši? [Tamukkan: a ‘royal residence’ for controlling the Persian Gulf during the Achaemenid period?].. Tehran : Hasan Allahyari & Habibollah Saeidinia.
Tamukkan: yek “eqâmatgâh-e saltanati” barây-e edâreh-ye xalij-e Fârs dar doreh-ye Haxâmaneši? [Tamukkan: a ‘royal residence’ for controlling the Persian Gulf during the Achaemenid period?].
Emad Matin
2024
Abstract
بقایای آنچه به عنوان جاینام باستانی تموکّن در متون هخامنشی میشناسیم، در شهرستان دشتستان استان بوشهر و در نزدیکی شهر برازجان شناسایی شده است. نویسنده متن حاضر، به تازگی، در مقالهای، نشان داده است که این محوطههای باستانی مربوط به شهری است که مانند پاسارگاد و پارسه به روش «شهرسازی پراکنده» هخامنشی ساخته شده است ( Matin 2020). تموکّن در نزدیکی خلیج فارس و در انتهای راهی بوده که دریای خزر را به خلیج فارس متصل میکرده است. منطقۀ پارسه یا فارس هخامنشی علاوه بر استان فارس امروزی قسمتهایی از استانهای اصفهان، یزد، کرمان، بوشهر و خوزستان را نیز شامل میشده است. در واقع تموکّن یکی از «اقامتگاه سلطنتی» و یا مراکز شاهنشاهی واقع در فارس هخامنشی است که نقش مرکز زیرساتراپ یا زیراستان را داشتهاند. این مراکز شاهنشاهی، دارای سیستم اداری، نظامی و اقتصادی و نهادهای دیگر مانند خزانه و بایگانی بودند که طریق آنها منطقۀ تحت نظارت خود را اداره میکردند. مطالعات جدید باستان شناسی تأیید میکنند که سواحل جنوبی خلیج فارس نیز قسمتی از قلمرو هخامنشیان بوده اند و پارسیان تمام خلیج فارس را کنترل میکردند. «اقامتگاه سلطنتی» تموکّن در فاصله ۴۰ کیلومتری خلیج فارس قرار داشته، از طریق یک کانال آب به این خلیج مرتبط بوده و حداقل بخشی از خلیج فارس بخشی از قلمرو تحت کنترل این شهر بوده است. در این مقاله، با در نظر گرفتن منابع ذکر شده، نقش احتمالی تموکّن در کنترل و اداره راه های آبی خلیج فارس در دوره هخامنشی بررسی میشود.I documenti in IRIS sono protetti da copyright e tutti i diritti sono riservati, salvo diversa indicazione.
